De Autoriteit Financiële Markten (AFM) geeft met de publicatie van de leidraad Consumenten en Incassotrajecten duidelijkheid over de door de AFM gewenste aanpak van betalingsachterstanden van consumenten bij kredietaanbieders.
In november vorig jaar publiceerde de Autoriteit Consument en Markt (ACM) een rapport over oneerlijke praktijken bij incassobureaus. De AFM en ACM bundelen hun krachten om incassoproblemen aan te pakken waarbij de AFM zich richt op aanbieders van consumptief krediet. De ACM start met de publiekscampagne “Incasso? Betaal, maar alleen als het klopt”.
Meer doen voor geldleners met betalingsproblemen
Ook bij kredietaanbieders kan het oplossen van betalingsproblemen bij klanten problematisch verlopen. In het Dashboard Consumptief Krediet van de AFM scoorden kredietinstellingen gemiddeld lager als het gaat om betalingsachterstanden. Bij de AFM kwamen ook meldingen binnen van consumenten over incassoproblemen, terwijl het vaak gaat om consumenten die niet met hun betaalproblemen te koop lopen. De gevolgen van oplopende schulden voor deze groep kunnen echter ingrijpend zijn. Daarom verwacht de AFM extra inspanningen van kredietaanbieders om problemen voor hun klanten op te lossen.
De AFM ziet dat er onduidelijkheid is over wat is toegestaan en gewenst als het gaat om het oplossen van incassoproblemen. Daarom zet de AFM in de leidraad helder uiteen wat de verantwoordelijkheden van kredietaanbieders zijn. De leidraad staat stil bij het proces waar de klant doorheen gaat, van het voorkomen van betalingsachterstanden tot het treffen van oplossingen en de inzet van een incassobureau. De AFM ziet er op toe dat kredietaanbieders zich houden aan de in de leidraad beschreven verantwoordelijkheden en treft maatregelen als er misstanden zijn.
Voorop staat dat de AFM verwacht dat kredietaanbieders actief contact opnemen en samen met hun klanten naar passende oplossingen zoeken als er een betalingsachterstand is. Hierbij moet niet alleen worden gestuurd op het innen van de vordering en is het van belang dat ook de oorzaak van de betalingsachterstand wordt achterhaald. Als de persoonlijke situatie bijvoorbeeld is veranderd door verlies van inkomen, dan moeten kredietaanbieders dit vroegtijdig kunnen achterhalen zodat de klant niet verder in de financiële problemen raakt.
In de leidraad maakt de AFM verder duidelijk welke kosten er in rekening mogen worden gebracht bij een betalingsachterstand. Het is niet toegestaan om naast de vertragingsvergoeding -dat zijn de rentekosten over de achterstallige betalingen-, ook incassokosten te rekenen. Die kosten zijn al meegenomen in het bepalen van de hoogte van de rente die de lener betaalt. Buiten dat de juiste kosten moeten worden berekend, moet de kredietaanbieder de berekening ervan duidelijk uitleggen aan de klant. De AFM gaat ervan uit dat de kredietaanbieder samen met de klant een betalingsregeling treft die voorkomt dat de achterstand onnodig hoog oploopt en een verdienmodel op zich wordt.
De AFM wil dat de kredietaanbieder eerst samen met de klant op zoek gaat naar een oplossing voor betalingsproblemen, voordat een incassobureau wordt ingeschakeld. Pas als dat niet lukt, kan een incassobureau uitkomst bieden. Ook dan heeft de kredietaanbieder de verplichting om ervoor te zorgen dat het incassobureau goed te werk gaat en dit tussentijds te controleren. Bij misstanden of agressieve praktijken van het incassobureau, zal de AFM ook bij de kredietaanbieder aankloppen. Als een incassobureau niet alleen helpt bij het incasseren van vorderingen, maar ook nieuwe betalingsregelgingen afspreekt met geldleners, is een vergunning nodig. Dan is er namelijk sprake van bemiddeling.
Naast het inschakelen van een incassobureau komt het voor dat vorderingen of kredieten worden overgedragen. Als een andere partij een vordering overneemt, merkt de AFM deze aan als kredietaanbieder en is een vergunning nodig. Het aanbieden en beheren van krediet is in beginsel vergunningplichtig. Als het krediet in zijn geheel wordt overgenomen en dus niet alleen de vordering, betekent dit dat er een nieuwe kredietaanbieder komt. Ook hiervoor kan een vergunning vereist zijn. Het doorverkopen van een vordering en zeker van de kredietovereenkomst zou bovendien eerder uitzondering dan regel moeten zijn.